ประวัติความสําคัญ ในวันอาสาฬหบูชา 2566 มีกิจกรรมอะไรบ้าง

วันอาสาฬหบูชาในปีนี้นั้น ตรงกับวันที่ 1 สิงหาคม 2566 ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 ปีเถาะ

เป็นวันที่พระพุทธองค์ทรงแสดงธรรมเทศนา เป็นครั้งแรกแก่เบญจวัคคีย์ทั้ง 5 ถือ

ก็เป็นวันสำคัญที่กำหนดให้กับ วันหยุดของรัฐเพียงแค่ในประเทศไทย ส่วนในต่างประเทศ

ที่นับถือพุทธนิกายเถรวาทอื่น ๆ ยังไม่ได้ให้ความสำคัญ กับวันอาสาฬหบูชาเทียบเท่ากับวันวิสาขบูชา

วันอาสาฬหบูชาเป็นวันสำคัญทางศาสนาพุทธนิกายเถรวาท เป็นวันหยุดราชการด้วย

ประวัติ วันอาสาฬหบูชา

(ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8) เป็นวันที่สำคัญในประวัติศาสตร์ของพระพุทธศาสนาคือวันที่ พระพุทธองค์ทรงแสดงธรรม

เทศนาแสดงหลักธรรมที่ทรงตรัสรู้เป็นครั้งแรกแก่เบญจวัคคีย์ทั้ง 5 ณ มฤคทายวัน

ตำบลอิสิปตนะเมืองพาราณสีในชมพูทวีป เมื่อโบราณมาแล้วซึ่งปัจจุบันตั้งอยู่ในประเทศอินเดีย

ด้วยพระพุทธองค์ ทรงเปรียบดังผู้ทรงเป็นธรรมราชาก็ทรงบันลือธรรม เภรียังล้อแห่งธรรมให้หมุนรุดหน้า

เริ่มต้นแผ่ขยายอาณาจักรแห่งธรรมเพื่อนำความร่มเย็นมาให้แก่หมู่ประชา ฉะนั้น ธรรมเทศนาที่ทรงแสดงครั้งแรก

จึงได้ชื่อว่าธัมมจักกัปปวัตตนสูตร คือ พระสูตรแห่งการหมุนวงล้อธรรม

หรือพระสูตรแห่งการแผ่ขยายธรรมจักร คือดินแดนแห่งธรรม เมื่อ 2500 กว่าปีมาแล้วชมพูทวีป กำลังย่างเข้าสู่ยุคใหม่

แห่งความเจริญก้าวหน้ารุ่งเรืองในทุกด้าน และมีคนหลายประเภททั้งชนผู้มั่งคั่งร่ำรวยนักบวช ที่พัฒนาความเชื่อ

และข้อปฏิบัติทางศาสนาเพื่อให้ผู้ร่ำรวย ได้ประกอบพิธกรรมแก่ตนเต็มที่ผู้เบื่อหน่ายชีวิตที่วนเวียน

ในอำนาจและโภคสมบัติที่ออกบวชหรือบางพวก ก็ได้แสวงหาคำตอบที่เป็นทางรอดพ้นด้วย การคิดปรัชญาต่าง ๆ

เกี่ยวกับเรื่องที่ไม่อาจพิสูจน์ได้บ้าง พระพุทธเจ้าจึงทรงอุบัติ ในสภาพเช่นนี้และดำเนินชีพด้วยแต่เมื่อทรงพบว่า

สิ่งที่เกิดขึ้นในตอนนั้น ไม่มีแก่นสานไม่เป็นประโยชน์แก่ตนเองและผู้อื่นจึงทรงคิดหาวิธีแก้ไขด้วยการทดลองต่าง ๆ

โดยละทิ้งราชสมบัติและอิสริยศ จากนั้นก็ออกผนวชบำเพ็ญตนนานถึง 6 ปีก็ไม่อาจพบทางแก้ได้

ต่อมาจึงได้ทางค้นพบมัชฌิมาปฏิปทา คือทางสายกลางนั่นเอง เมื่อทรงปฏิบัติตามมรรคานี้

ก็ได้ค้นพบสัจธรรมที่นำคุณค่าแท้จริงมาสู่ชีวิตอันเรียกว่า อริยสัจ 4 ประการนั่นเอง

ในวันเพ็ญเดือน 6 ก่อนพุทธศก 44 ปีที่เรียกว่าการตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า และจากนั้นทรงงานประกาศ

ศาสนาโดยทรงดำริหาทางที่ได้ผลดี และรวดเร็วคือเริ่มสอนแก่ผู้มีพื้นฐานดีที่รู้แจ้งคำสอนได้อย่างรวดเร็ว

สามารถนำไปชี้แจงอธิบายให้ผู้อื่น เข้ามาได้อย่างกว้างขวาง และมุ่งไปพบนักบวช 5 รูป

หรือเบญจวัคคีย์และได้แสดงธรรมเทศนาเป็นครั้งแรก ในวันเพ็ญ เดือน 8 นั่นเอง

ความสำคัญของปฐมเทศนา ในวันอาสาฬหบูชา

พระพุทธเจ้าทรงแสดงหลักธรรมสำคัญ 2 ประการคือ

1 มัชฌิมาปฏิปทา หรือทางสายกลาง

เป็นข้อปฏิบัติที่เป็นกลาง ๆ ถูกต้องเหมาะสมที่จะให้บรรลุถึงจุดหมายได้

ไม่ใช่การดำเนินชีวิตที่เอียงสุด 2 อย่างหรืออย่างหนึ่งอย่างใด กล่าวคือ การหมกหมุ่นในความสุขทางกาย

มัวเมาในรูป รส กลิ่น เสียง รวมไปถึงความเรียกว่าเป็นการหลงเพลิดเพลิน ในก า มสุข

การสร้างความลำบากแก่ตน หรือดำเนินชีวิตอย่างเลื่อนลอย เช่น บำเพ็ญตบะการท ร ม านตน

คอยพึ่งอำนาจสิ่งศักดิ์สิทธิ์ การดำเนินชีวิตแบบที่ก่อความทุกข์ให้ตน เหนื่อยแรงกาย แรงสมอง

แรงความคิด รวมเรียกว่า อัตตกิลมถานุโยค เพราะงั้นเพื่อละเว้นห่างจากการปฏิบัติทางเหล่านี้

ก็ต้องใช้ทางสายกลางซึ่งเป็นการดำเนินชีวิตด้วยปัญญาโดยมีหลักปฏิบัติ เป็นองค์ประกอบ 8 ประการ

เรียกว่า มรรคมีองค์ 8 ได้แก่

สัมมาทิฏฐิ เห็นชอบ คือ เห็นตามที่เป็นจริง รู้เข้าใจถูกต้อง

สัมมาสังกัปปะ ดำริชอบ คือ ตั้งใจทำสิ่งที่ดีงาม คิดสุจริต

สัมมาวาจาเจรจาชอบ คือ กล่าวเรื่องที่สุจริต

สัมมากัมมันตะกระทำชอบคือ ทำการที่สุจริต

สัมมาอาชีวะอาชีพชอบ คือ ประกอบอาชีพที่สุจริต

สัมมาวายามะพยายามชอบ คือ ละชั่วและบำเพ็ญดี

สัมมาสติระลึกชอบคือ ทำการด้วยจิตสำนึกเสมอ

สัมมาสมาธิตั้งจิตมั่นชอบ คือ คุมจิตให้แน่วแน่ ไม่ฟุ้งซ่าน

2) อริยสัจ 4 คือ ความจริงอันประเสริฐของอริยะ

ซึ่งคือ บุคคลที่ห่างไกลจากกิเลส ได้แก่

ทุกข์ คือ ปัญหาทั้งหลายที่เกิดขึ้นกับมนุษย์

บุคคลต้องกำหนดรู้ ให้เท่าทันตามความเป็นจริง ว่ามันคืออะไร กล้าเผชิญความจริงต้องเข้าใจในสภาวะโลก

ว่าทุกสิ่งไม่เที่ยง มีการเปลี่ยนแปลงไปเป็นอย่างอื่น

สมุทัย ได้แก่เหตุเกิดแห่งทุกข์ หรือสาเหตุของปัญหา คือ

ตัณหาหรือเส้นเชือกแห่งความอยาก ซึ่งสัมพันธ์กับปัจจัยอื่น ๆ

นิโรธ ได้แก่ ความดับทุกข์เริ่มด้วยชีวิตที่อิสระอยู่อย่างรู้เท่าทันโลกดำเนินชีวิตด้วยการใช้ปัญญา

มรรค คือ กระบวนวิธีแห่งการแก้ปัญหา ที่ได้แก่มรรคมีองค์ 8 ประการ ดังที่กล่าวมา

ผลจากการแสดงปฐมเทศนา ในวันอาสาฬหบูชา

เมื่อพระพุทธเจ้า ทรงแสดงธรรมแล้วปรากฏว่าโกณฑัญญะ ผู้เป็นหัวหน้าเบญจวัคคีย์ได้เข้าใจธรรม

เรียกว่า เกิดดวงตาแห่งธรรม บรรลุเป็นโสดาบันจึงทูลขอบรรพชา

และถือเป็นพระภิกษุสาวกรูปแรก ในพระพุทธศาสนา ก็ได้มีชื่อว่าอัญญาโกณฑัญญะ

ความหมายของ อาสาฬหบูชา

อ่านว่า (อา-สาน-หะ-บู-ชา / อา-สาน-ละ-หะ-บู-ชา) ประกอบด้วยคำ 2 คำ

คือ อาสาฬห (เดือน 8 ทางจันทรคติ) กับบูชา (การบูชา) เมื่อรวมกันจึงแปลว่า

การบูชาในเดือน 8 หรือการบูชา เพื่อระลึกถึงเหตุการณ์สำคัญในเดือน 8

เรียกเต็มๆ ว่าอาสาฬหบูรณมีบูชา โดยสรุป วันอาสาฬหบูชา แปลว่าการบูชาในวันเพ็ญ

เดือน 8 หรือ การบูชาเพื่อระลึกถึงเหตุการณ์สำคัญ ในวันเพ็ญ เดือน 8 นั่นเอง

ความสําคัญของวันอาสาฬหบูชา สรุปได้ดังนี้

เป็นวันที่เกิดพระภิกษุรูปแรก ในพระพุทธศาสนา คือการที่ท่านโกณฑัญญะขอบรรพชา

เป็นวันที่พระพุทธเจ้าแสดงปฐมเทศนา

เป็นวันที่พระพุทธเจ้าเริ่มประกาศพระศาสนา

เป็นวันที่พระพุทธเจ้า ทรงได้ปฐมสาวกคือการที่ท่านโกณฑัญญะนั้น ได้บรรลุธรรมและได้บวชเป็นพระภิกษุ เป็นสาวกรูปแรกของพระพุทธเจ้า

เป็นวันที่เกิดอริยสงฆ์ครั้งแรก คือการที่ท่านโกณฑัญญะรู้แจ้งเห็นธรรม เป็นอริยบุคคลท่านแรกในอริยสงฆ์

เมื่อเปรียบกับวันสำคัญอื่น ๆ ในพระพุทธศาสนา บางครั้งก็เรียกวันอาสาฬหบูชาว่า วันพระสงฆ์ (คือวันที่เริ่มเกิดมีพระสงฆ์นั่นเอง)

กิจกรรมที่ทำในวันอาสาฬหบูชา

เข้าวัดในฟังธรรม เวียนเทียน

กิจกรรมของสถานศึกษา การให้นักเรียนร่วมกันทำบุญ

ทำบุญตักบาตร

ทำประโยชน์เพื่อส่วนรวม

กิจกรรมที่ทำในวันอาสาฬหบูชาโดยทั่วไป คือ ทำบุญ ตักบาตร เวียนเทียน รักษาศีล ฟังพระธรรมเทศนา

(ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร) และสวดมนต์ ฉะนั้น ในวันนี้จึงถือว่า พุทธศาสนิกชนควรได้รับประโยชน์

ที่เป็นสาระสำคัญจากอาสาฬหบูชา คือ ควรทบทวนระลึกเตือนใจสำรวจตนว่าชีวิตเรา

ได้เจริญงอกงามขึ้นด้วยความเป็นอยู่ อย่างผู้รู้เท่าทันโลก

ขอขอบคุณ จากความรู้เกี่ยวกับวันสำคัญไทย (เสฐียรโกเศศ พระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตโต) ,๒๕๔๑ : ๓๙ – ๕๙)